EKSKRECIJA (od lat. excerno »izlučiti«), postupak, kojim organizam izlučuje iz svog tiela tvari, koje mu više nisu potrebne, za razliku od sekrecije, kojom se unutar organizma izlučuju potrebne tvari. E-om nastali proizvodi nazivaju se ekskreti. E-i služe u organizmu posebni organi, žliezde. Takve nalazimo i kod biljaka, i one izlučuju na površinu, ali i u šupljine unutar biljnog organizma tvari, kao vosak, smolu, gumu, kiseline i slično, od kojih su neke i koristne za biljku, jer je brane od neprijatelja. Kod životinja služe e-i u prvom redu bubrezi, koji u svom ekskretu, mokraći, izlučuju iz organizma u prvom redu dušične proizvode miene tvari (→ bubreg, funkcija), soli i vodu, zatim crievo svojim proizvodima (→ ekskrementi) i kožne žliezde svojim proizvodom, znojem. Neke žliezde, kao na pr. jetra, služe i sekreciji, jer izlučuju za probavu potrebne tvari, žučne kiseline, ali i ekskreciji, jer rješavaju tielo žučnih boja i holesterina time, što ih izlučuju u crievo i preko njega iz tiela. Mnoge druge sekrecijske žliezde (žl. slinovice, želudčane i crievne žl., mliečna žl.) mogu djelovati i kao ekskrecijske žliezde time, što izlučuju tielu strane tvari, ako u nj dospiju, kao na pr. različite

otrove. Kožne žliezde znojnice imaju donekle također dvostruku svrhu, jer izlučuju znoj, koji je potreban za ohlađivanje tiela, služe dakle sekreciji, ali se u znoju nalaze tvari, kojih se organizam kao suvišnih rješava (mastne kiseline, karbamid. (→ izmetanje).R. H.