ALDEHIDI su spojevi sa -CHO skupinom. Ime aldehid je umjetna riječ, izvedena od alcohol dehydrogenatus. Prvi je član aldehida plinovit, a dalji su članovi bezbojne tekućine, ljuta penetrantna mirisa. U vodi se otapaju. S povećanjem broja C-atoma u lancu postaje miris aldehidâ ugodniji i podsjeća na miris voća i cvijeća. Aromatski su aldehidi ugodna mirisa (→ benzaldehid, → vanilin, → piperonal). Aldehidska je skupina osmoforna (od grč. osma »miris«, pherein »nositi«) t. j. nosi miris.
Aldehidi nastaju iz primarnih alkohola, ako im se oduzmu dva vodikova atoma (dehidrogenacija). Vodik se redovno oduzima oksidacionim sredstvima, zato se taj proces pričinja oksidacijom (H. Wieland). Alkohole možemo dehidrogenizirati i s paladijem bez grijanja, prema jednadžbi:
U laboratoriju se proizvodi obično oksidacija metilnog alkohola sa zrakom uz prisuće platine ili bakra kao katalizatora, koji oduzimaju vodik, a zrak ga sagorijeva, pa na taj način izlazi iz ravnoteže kao voda:
Acetaldehid nastaje iz etilnog alkohola oksidacijom sa krom-sumpornom kiselinom:
U novije vrijeme važna je u tehnici metoda dobivanja acetaldehida iz acetilena (hidratacija acetilena), koja teče u sumpornokiseloj otopini uz prisuće živinih (2) soli:
Aldehidi su kemijski vrlo aktivni spojevi poradi aldehidske skupine, u kojoj dolazi dvostruki vez između C i O atoma. Lako adiraju amonijak, cijanovodik, natrijev bisulfit i t. d. S alkoholima stvaraju acetale (v.), s fenilhidrazinom fenilhidrazone, a s hidroksilaminom oksime. Aldehidi reduciraju srebro iz amonijakalne otopine, tako se prave srebrna zrcala. Reduciraju i Fehlingovu otopinu. Gornje reakcije služe za dokazivanje aldehida. Osobito je svojstvo aldehida, da se kondenziraju i da se udružuju u veće molekule, t. j. da polimeriziraju.
Od nižih članova aldehida najvažniji su formaldehidi (v.) i acetaldehid (v.), a od nezasićenih akrolein (v.). Viši se aldehidi odlikuju lijepim mirisom, kao na pr. kaprilaldehid, C7H15CHO i pelargonaldehid C8H17CHO, koji dolaze u eteričnom ulju limuna, ruža i t. d. Upotrebljavaju se u parfimeriji, kao i neki umjetno dobiveni viši aldehidi. Od nezasićenih viših aldehida važan je citronelal, koji dolazi u ulju limuna, eukaliptusa i dr. U raznom eteričnom ulju nalazi se citral, aldehid s dva dvostruka veza, koji je dobiven i sintetski. Upotrebljava se u parfimeriji, a služi kao ishodni materijal za proizvodnju umjetnih mirisa ljubice (jonona) U lišću ljubica dolazi aldehid nonadienal.