ABDULAH, 1. sin Abdul-Muttalibov, unuk Hašimov, otac Muhameda, osnivača islama. Oženio se Aminom, kćeri Vehbovom, majkom Muhamedovom, i prije nego što se Muhamed rodio, Abdulah je umro 570 u Jesribu, kamo je bio otišao, da obiđe rodbinu. Svega je živio 25 ili 28 godina. M. H.

2. Abdulah bin Muhamed el-Tajši, * Darfur 1850, sin pastira iz plemena Taaiša, vođa ustanka u Sudanu i nasljednik Muhamed-Ahmed-Mehdije (arap. mahdi »obnovitelj vjere, spasitelj«). Nakon Mehdijine smrti 1885 došao je prema njegovoj oporuci za vođu Abdulah, koga su pristaše, zavjerivši mu se, nazvali Mehdijinim halifom. Novi »halifa« navalio je odmah na Egipat, ali je već u prvom sukobu poražen. Kasnije je podvrgao pod svoju vlast cio Sudan. Egipatsko-engleska vojska vodila je s njime česte okršaje, tako 1896 pod vodstvom lorda Kitchenera, koji zauze Dongolu i krenu prema Hartumu. Kad je 1899 poginuo i »halifa derviša«, ugušen je time i ustanak. M. H.

3. Abdulah ef., rodom iz Bosne, poznat pod nazivom »Šârihul-Fusus«, t. j. komentator poznatog mističnog djela El-Fusûs od Ibni Arebije. Pripadao je melâmijsko-bajrâmijskom derviškom redu. Živio je i djelovao u Brusi, Carigradu, Damasku, Egiptu, Hidžazu, a pred smrt se nastanio u Koniji, gdje je i umro 1644. Na polju islamske mistike (tesavufa) napisao je oko šezdeset manjih i većih djela turskim i arapskim jezikom. Između ovih je najpoznatiji komentar Ibni Arebijina El-Fusûs-a, koji je napisao najprije turskim, a kasnije na zahtjev Arapa i arapskim jezikom. Turski komentar je tiskan u Carigradu u dva debela sveska 1873. Njegov komentar se u naučnom svijetu smatra kao najbolji komentar između tolikih, koje su napisali mnogi učenjaci iz različnih islamskih pokrajina. Gotovo sva ostala njegova djela rade o islamskoj mistici, u kojoj on slijedi pravac Ibni Arebije. Na vlastitu oporuku ukopan je u Koniji kraj Ibni Arebijina učenika Sadrudin-el-Konjevije.

LIT.: H. M. Handžić, Književni rad bos.-herc. muslimana, str. 29—31, Sarajevo 1934; Bašagić, Bošnjaci i Hercegovci u istočnoj književnosti, str. 74—80, Sarajevo 1912. M. H.

4. Abdulah efendija Bošnjak, s pjesničkim nadimkom Mahir, * u Bosni 1649. Službovao je kao profesor u Carigradu, a onda u različitim mjestima kao kadija i u tom je zvanju umro u Ajnitabu u listopadu 1710.

LIT.: Bašagić, Bošnjaci i Hercegovci u islamskoj književnosti, Sarajevo 1912. H. K.