AFEKAT (lat. affectus). Psihična uzbuđenja kao strah, srdžba, veselje i sl. zovu se afekti. Od njih treba razlikovati doživljaje samoga čuvstva (ugodna i neugodna). Afekti su kompleksni doživljaji, u kojima se uz čuvstvo ističu osjeti različnih tjelesnih promjena; to su promjene disanja, rada srca, krvnih sudova (bljedoća, crvenilo), žlijezda (znoj, suze), tonusa mišića i t. d. Afekti se osnivaju na nagonima i dovode do vanjskih učinaka, kojima je karakteristika, da nisu razumski opravdani. Afekti se pojavljuju naglo (na pr. srdžba, veselje), ali katkad je iza njih neka trajna dispozicija, iz koje se uz različne povode ponavljaju jednaki afekti (na pr. ljubav, mržnja). Gdje su trajne dispozicije za jake afekte uz neke djelatnosti (na pr. kod zabave, igre, lova, sakupljanja predmeta), govorimo o strasti. Karakteristična je ovdje neodoljiva težnja.

Opće priznate razdiobe afekata nema. Noviji je pokušaj, da se afekti podijele prema vrstama različnih nagona (Mc Dougall) na afekte, koji se odnose na hranidbu, spolni nagon, održavanje života, održavanje u socijalnoj borbi i t. d. Staro razlikovanje steničnih (snažnih) i asteničnih (nesnažnih) afekata osniva se na tome, što neki afekti povećavaju mišićni tonus (na pr. srdžba, veselje), a drugi smanjuju sposobnost za mišićni rad (na pr. strah, žalost).

Po Cannonu je najvažnije mozgovno središte za afekte i čuvstva thalamus.

Afektivnost je važna karakteristika ličnosti u dva smjera: po jakosti afekta i po vrsti predmeta, koji pobuđuje afekte. Pokazuje se i neka pravilnost u različitim fazama života. U djetinjstvu su afekti ne samo jaki, nego su ograničeni na jelo, igru i najbližu ljudsku okolinu. Kasnije se širi i mijenja broj predmeta, koji nas uzbuđuju: pubertetsko doba nalazi interes za drugi spol, otkriva ljepotu prirode, podaje se dojmovima umjetnosti i t. d., u zrelo se doba uz ostalo zanosimo za socijalnim vrednotama, u starosti se opet postepeno sužuje broj objekata, koji pobuđuju afekte. U pravilu je veća uzbudljivost za afekte kod žena (a to većinom za astenične afekte), nego kod muškaraca (većinom za stenične afekte). I kod različitih ljudskih skupina mogu se u tom opažati razlike: primitivan je čovjek uopće afektivniji nego civilizirani, evropske su rase uzbudljivije nego azijske rase.