EKSTENZIONI POVOJ služi zato, da se njim pojedini dio tiela, naročito okrajina, u određenom smjeru trajno izvlači i nateže. Primjenjuje se osobito za liečenje kostoloma, kod kojih se dielovi prelomljene kosti (fragmenti) pomaknu iz svoga međusobnog naravnog položaja. Ovo pomaknuće (dislokacija fragmenata) uzrokovano je uglavnom time, što se mišice u tielu nalaze trajno pod stanovitom napetosti; kada kost pukne, izgube svoj podporanj pa se stegnu i skrate te pomaknu fragmente, na kojima su njihova hvatišta. E. p. ima dakle zadaću da trajnim vlakom iztegne i odapne mišice, koje su glavna zapreka, da se fragmenti ne mogu postaviti (reponirati) u svoj prijašnji normalni položaj i u tom položaju do zacjeljenja zadržati (retinirati).

Sila vlaka izvodi se uglavnom obješenim utezima, ali i nategnutim perom, iztegnutom cievi ili trakom od gume, pa i vijcima. Ona se prenosi na okrajinu u većini slučajeva trakama tkanine, koje su na jednoj strani obložene ljepivim slojem kaučuka ili čarapom od trikoa, koja se posebnim ljepilom (mastizolom) priliepi uz kožu. Sila mora djelovati u smjeru uzdužne osovine okrajine, da se izjednači skraćenje uzrokovano time, što su se fragmenti pomakli jedan preko drugoga. Ali koji put potreban je vlak i u drugom smjeru, ako treba postrana pomaknuća izjednačiti protuvlakom prema protivnoj strani.

E. p. ljepivom trakom (po Bardenheueru) vrši se uglavnom 6 cm širokom, čvrstom ljepivom trakom, koja se priliepi na kožu uzduž vanjske i unutarnje strane okrajine. Traka mora sezati preko mjesta preloma do početka okrajine, da mišići budu doista u svim svojim dielovima nategnuti i odapeti; nije dosta, da sila hvata i povlači samo izpod mjesta prieloma kosti, na pr. kod prieloma nad koljenom, jer bi se iztezala samo podkoljenica. Uzdužna traka pričvršćuje se uz kožu još poprečnim kolobarima ljepive trake, koji se međusobno pokrivaju poput criepa. Konačno se ciela okrajina omota običnom povoljnom trakom. Na mjestu, gdje se uzdužna traka vanjske i unutarnje strane preklapa, dakle nešto podalje od kraja okrajine, umetne se i priliepi za traku malena daščica, koja drži traku razapetu. Na njoj je pričvršćen konopac za utege, koji ide preko kolotura (sl. 1).

E-i p-i za donju okrajinu primjenjuju se izključivo, kad bolestnik leži, dok kod gornje okrajine može bolestnik s povojem i hodati (portativni povoj; sl. 2 i 3).

Kod kostoloma stavlja se e. p. na glavu u obliku t. zv. Glissonove zamke. Ova je dobro i mekano postavljen kožnat ovratnik. Na obje strane ovratnika nalazi se dvostruki remenac, koji se gore spaja u željeznu kariku, u koju se ukopča metalna prečka. U sredini prečke privezan je konopac za utege (sl. 4).

Gornji dio tiela bolestnika, koji leži ravno izpružen na tvrdoj strunjači, uzdignut je tako, da protuteža tiela pojačava djelovanje vlaka (sl. 5).

E. p. je i t. zv. distrakciona spona po Hackenbruchu To su dvie metalne cievi, koje se s pomoću vijka, u njih ugrađena, mogu razmicati i tako ciela spona produžiti ili skratiti (sl. 6).

Ovim se sponama može kod kostoloma postepeno izjednačiti skraćenje. Prelomljena okrajina stavlja se u sadreni zavoj, koji se cirkularno proreže preko mjesta prieloma, kad napola otvrdne. Pukotina između ovako nastalih manšeta premosti se sa svake strane jednom Hackenbruchovom sponom, koja se sadrom pričvrsti uz manšetu. Pritežemo li ključem vijke, to se Hackenbruchova spona produžuje i razmiče manšete pa tako poteže dislocirane fragmente.

Kod svih opisanih e-ih p-a prenosi se vlak preko kože i mekanih dielova na slomljenu kost, pa stoga sila vlaka nije svagda dovoljno jaka, da izjednači veća skraćenja. Pojmljivo je stoga, da se nastojao pronaći način, kako bi sila djelovala izravno na kost. Ovu zadaću izpunja vrlo dobro ekstenzija čavlom po Steinmannu. Steinmannov se aparat sastoji od čavala različite dužine i debljine, već prema debljini prelomljene okrajine. Čavli su 3—5 mm debeli, okrugli i na oba kraja u 4 brida zašiljeni. Dva metalna kraka, koji su na jednom kraju pravokutno zavinuti, izbušeni su u zavinutom dielu tako, da šiljci čavala točno pristaju u rupe, a na drugom se kraju krakova nalazi niz rupa. Kada je čavao svojim šiljcima utaknut u krakove, križaju se donji dielovi krakova, pa se kroz rupe, koje se pokrivaju, provuče i stegne vijak, i tako krakovi čvrsto spoje. Čavao se probije kroz kost posebnom ručkom, u koju se utakne čavao jednim šiljkom, dok se drugi, slobodni šiljak protiskuje kroz kost okrećući ručku kratkim pokretima desno i lievo (sl. 7 i 8).

Steinmannov čavao razmjerno je dosta debeo, a provučen kroz kost može je dosta oštetiti i uzrokovati komplikacije. Stoga ima i drugih aparata, koji bi imali odkloniti opasnosti ovih komplikacija ili ih barem smanjiti. Tu su u prvom redu Schmerzova ekstenziona kliešta, koja pomoću jakoga pera utisnu dva zavinuta okrajka u kost (sl. 9). Odlika je toga aparata, što tu ne prolazi čavao kroz cielu debljinu kosti, nego je ona samo šiljcima nabodena i uhvaćena. Ali kako i kod ove vrste e-ih p-a dolazi kojiput do komplikacija ili u kosti ili u mekanim dielovima (upale kosti ili obamiranje klieštima pritisnutih mekanih dielova), to se u modernoj kirurgiji danas upotrebljava najviše Klappova ekstenzija žicom, i to u obliku, kako ga je dotjerao Kirschner. Kod ove ekstenzije debeli je Steinmannov čavao zamienjen tankom žicom, koja se provuče kroz kost. Potežkoća je Klappove metode u tom, što se žica provlači kroz prije svrdlom probušeni kanal u kosti, a to je obično dosta mučan posao pa povećava opasnost infekcije. Jednako je i provučena žica u svom uzdužnom smjeru premalo napeta te se kod jačeg obterećenja odveć svine pa može oštetiti mekane dielove i povećati mogućnost infekcije. Ove nedostatke uklanja Kirschner tako, da samom ekstenzionom žicom neposredno probuši mekane dielove i kost te posebnim aparatom napne provučenu žicu. Ocjelna ekstenziona žica, na jednom kraju zašiljena, sapne se u posebni podporni aparat te tjera kroz mekane dielove i kost električkim strojem za bušenje. Kad žica prolazi kroz udo, podporni se aparat stišče poput harmonike te ostavlja slobodno samo toliko žice, koliko je potrebno za njeno prodiranje (sl. 10 i 11).

Kada žica leži izpravno, izvadi se iz stroja za bušenje i iz podpornog aparata te sapne u metalni luk, kojemu se žica nategne posebnim ključem pa onda vijcima čvrsto stegne, tako da se ne može svinuti ni kod jakog i trajnog obterećenja.R. P-ć.